Αυτή τη στιγμή γίνονται εργασίες δομικής αποκατάστασης στη βόρεια κιονοστοιχία του Παρθενώνα, στο κεντρικό κτίριο των Προπυλαίων και στο ναό της Αθηνάς Νίκης. Παράλληλα, σε όλα τα μνημεία, συμπεριλαμβανομένου του Ερεχθείου, εκτελούνται εργασίες συντήρησης της επιφάνειας.
Τα μνημεία της Ακρόπολης έχουν υποστεί σημαντικές φθορές με το πέρασμα των χρόνων. Είναι γνωστό ότι οι μεγαλύτερες καταστροφές οφείλονται στις ανθρώπινες ενέργειες και δραστηριότητες και όχι σε φυσικά αίτια: Πόλεμοι, εκρήξεις, βομβαρδισμοί, πυρκαϊές, αρπαγές αλλά και επεμβάσεις και μετατροπές τους με στόχο την αλλαγή της χρήσης των μνημείων προξένησαν ανυπολόγιστες καταστροφές.
Ανάμεσα στις καταστροφές από ανθρώπινες ενέργειες, είναι η αρπαγή των γλυπτών και άλλων αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων της Ακρόπολης από τον λόρδο Elgin. Η ενέργεια αυτή εκτός από την απογύμνωση των μνημείων, επέφερε και επιπρόσθετες καταστροφές όπως: πριονισμό των λίθων της ζωφόρου του Παρθενώνα προκειμένου να μειωθεί το βάρος τους για να μεταφερθούν ευκολότερα. Στο Βρετανικό Μουσείο, εκτίθενται μόνον τα τμήματα με την ανάγλυφη επιφάνεια, ενώ στην Ακρόπολη παραμένουν τα πριονισμένα πίσω τμήματα, μάρτυρες της μεγάλης ασέβειας. Η μεγαλύτερη όμως καταστροφή είναι το ότι ο Elgin, προκειμένου να απομακρύνει τα γλυπτά από τον Παρθενώνα, αφαίρεσε τα γείσα (αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονταν πάνω από το γλυπτό διάσκοσμο) από το μνημείο και έτσι αυτό έμεινε αστεγές, διευκολύνοντας τα στοιχεία της φύσης να το διαβρώσουν. Αλλά και στο πρόσφατο παρελθόν, οι άνθρωποι ήταν που με τις λανθασμένες προσπάθειες να αποκαταστήσουν τα μνημεία προκάλεσαν ακόμα περισσότερες βλάβες σε αυτά. Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζονται σήμερα στην Ακρόπολη οφείλονται στις επιλογές των αναστηλωτικών επεμβάσεων του Νικόλαου Μπαλάνου κατά τα έτη 1899 – 1939. Ειδικότερα ιδιαίτερα επιβλαβή ήταν η οξείδωση των σιδερένιων στοιχείων που είχαν ενσωματωθεί στα αρχιτεκτονικά μέλη, η οποία επέφερε τον κατακερματισμό και την επακόλουθη πτώση θραυσμάτων από αυτά. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος συστάθηκε το 1975 η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως.
Οι εργασίες στην Ακρόπολη ξεκίνησαν και συνεχίζονται ως σωστικές σε περιοχές των μνημείων που παρουσίαζαν σοβαρά δομικά προβλήματα. Στις σωστικές επεμβάσεις περιλαμβάνονται:
- Αποκατάσταση θραυσμένων μελών των μνημείων και στερεώσεις των περιοχών τους που παρουσιάζουν μειωμένη στατική επάρκεια.
- Η διόρθωση των εσφαλμένων συγκολλήσεων καθώς και των εσφαλμένων τοποθετήσεων των παλαιοτέρων αναστηλωτικών επεμβάσεων.
- Η επανένταξη στα μνημεία διάσπαρτων αρχαίων μελών τους που είχαν αφεθεί εκτός μνημείων κατά τις προηγούμενες αναστηλώσεις. Η αναστήλωση αυτών των μελών αποτελεί το καλύτερο μέσο διάσωσής τους. Ταυτόχρονα συντελεί στην επαύξηση της στατικής επάρκειας των μνημείων, αποτελεί δηλαδή και αυτή μία σωστική επέμβαση. Επιπρόσθετα η επανένταξη των μελών στα μνημεία συντελεί στο να γίνουν αυτά πιο κατανοητά από το ευρύ κοινό και στο να αναδειχθούν οι εγγενείς τους αξίες.
- Η συντήρηση της επιφάνειας των μνημείων
Είναι γνωστό ότι τα μνημεία της Ακρόπολης αποτελούνται από διακριτά μέλη από μάρμαρο που είχαν δομηθεί εν ξηρώ, χωρίς δηλαδή τη χρήση κονιαμάτων. Ο τρόπος αυτός δομής διευκολύνει την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους με την ακόλουθη διαδικασία:
- Αποσυναρμολόγηση: Τα τμήματα των μνημείων που παρουσιάζουν προβλήματα αποσυναρμολογούνται.
- Δομική αποκατάσταση: Τα αποσυναρμολογημένα μέλη συντηρούνται στο έδαφος. Απομακρύνονται τα οξειδωμένα μεταλλικά στοιχεία. Τα θραύσματα των μελών συγκολλώνται μεταξύ τους.
- Συμπλήρωση με νέο μάρμαρο: Όπου κρίνεται απαραίτητο, τα ελλείποντα τμήματα των μελών συμπληρώνονται με νέο πεντελικό μάρμαρο προκειμένου να αποκατασταθεί η αρχική δομική τους επάρκεια.
- Συντήρηση επιφάνειας μελών στο έδαφος: Παράλληλα με τις εργασίες δομικής αποκατάστασης εκτελούνται και εργασίες συντήρησης της επιφάνειας των αποσυναρμολογημένων μελών με υλικά ανόργανα, αναστρέψιμα με αποδεδειγμένη αντοχή στο χρόνο.
- Τα συντηρημένα μέλη ανατοποθετούνται στα μνημεία.
Κύριος κόμβος ενημέρωσης του κοινού είναι η ιστοσελίδα της Υπηρεσίας. Εκτός από τις πληροφορίες που δίδονται στην ιστοσελίδα, η Υπηρεσία εκδίδει ετησίως ένα ενημερωτικό δελτίο που μπορεί κανείς να το βρει στην σελίδα ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ της ιστοσελίδας. Επίσης διοργανώνει συχνά εκδηλώσεις και διαλέξεις για το ευρύ και το επιστημονικό κοινό. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων ανακοινώνεται στη σελίδα ΝΕΑ – ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ.
Σύντομα η Υπηρεσία θα διαθέτει και τα ακόλουθα μέσα για την ενημέρωση του κοινού:
- Αίθουσα εικονικής πραγματικότητας (virtual theater) εντός του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, στην οποία θα διεξάγονται, εκτός των άλλων, στερεοσκοπικές και απλές προβολές ταινιών για την ιστορία των αναστηλώσεων των μνημείων της Ακρόπολης.
- Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη (e-library)
- Ηλεκτρονική Μάθηση (e-learning)
- Ιδεατή κοινότητα (forum) στην ιστοσελίδα όπου το ευρύ και το επιστημονικό κοινό θα μπορούν να συνδιαλέγονται, να ανταλλάσσουν απόψεις και να ενημερώνονται για οτιδήποτε σχετίζεται με τα μνημεία της Ακρόπολης και τις εργασίες αναστήλωσής τους.
- Ηλεκτρονικούς ενημερωτικούς σταθμούς (infokioks) στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης.
Οι λόγοι για τους οποίους απαγορεύεται η είσοδος στο εσωτερικό των μνημείων είναι δύο:
- για λόγους προστασίας των μνημείων από την επιβάρυνση που προκαλεί η παρουσία και η κυκλοφορία των επισκεπτών.
- για λόγους ασφαλείας, επειδή στα μνημεία εκτελούνται επεμβάσεις.
Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να κάνει αίτηση στην Α’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Α’ ΕΠΚΑ) Μακρυγιάννη 2-4, Αθήνα και στην Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Αφού εξετασθεί η αίτησή του, θα λάβει τη σχετική απόφαση.
Τα υλικά που χρησιμοποιούνται κατά την αναστήλωση πρέπει να είναι αβλαβή και συμβατά με τα αρχαία, ώστε να μη αποτελέσουν καθαυτά αίτια βλαβών για το μέλλον. Έτσι λοιπόν ως συνδετήριο στοιχείο για τις συγκολλήσεις των θραυσμένων μελών χρησιμοποιείται το τιτάνιο, ένα μέταλλο ανοξείδωτο, με μεγάλη αντοχή. Για τις συνδέσεις των θραυσμάτων και τη συντήρηση της επιφάνειας των μελών χρησιμοποιούνται ανόργανα υλικά με αποδεδειγμένη αντοχή στο χρόνο. Για τις συμπληρώσεις των αρχιτεκτονικών μελών χρησιμοποιείται μάρμαρο από τα λατομεία Διονύσου- Πεντέλης.
Σήμερα, στα έργα της Ακρόπολης απασχολούνται 161 εργαζόμενοι (μηχανικοί όλων σχεδόν των ειδικοτήτων, αρχαιολόγοι, συντηρητές, σχεδιαστές, εξειδικευμένοι μαρμαροτεχνίτες και βοηθητικό τεχνικό και διοικητικό προσωπικό). Το προσωπικό των έργων της Ακρόπολης αποτελεί προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης, με εμπειρία στην εκτέλεση αναστηλωτικών έργων, εμπειρία που θα είναι χρήσιμη στο μέλλον για την εκτέλεση αναστηλωτικών επεμβάσεων σε όλα μνημεία της χώρας μας.
Εκπαιδευτικά προγράμματα γίνονται στην Ακρόπολη ως έκτακτα αφιερώματα καθώς και στο πλαίσιο εορταστικών εκδηλώσεων. Τακτικά προγράμματα για την Ακρόπολη πραγματοποιούνται στο Μουσείο. Οι εκπαιδευτικοί για την επίσκεψή τους με σχολικές ομάδες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα σχέδια μαθημάτων και τα φύλλα εξερεύνησης.
Οι εκπαιδευτικοί όλων των σχολικών βαθμίδων έχουν τη δυνατότητα, εάν το επιθυμούν, να παρακολουθήσουν τα επιμορφωτικά σεμινάρια που διοργανώνονται στο Μουσείο Ακρόπολης, με θέματα που εναλλάσσονται. Πληροφορίες για τις ημερομηνίες και τη διαδικασία αίτηση συμμετοχής θα βρείτε στην ιστοσελίδα του Μουσείου.
Πρέπει να προηγηθεί τηλεφωνική συνεννόηση με το Γραφείο Αρχιφύλακα-(210 3210219)
Στο αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη, ο εκπαιδευτικός μπορεί να αναζητήσει το υλικό της Υπηρεσίας μας και να εμπλουτίσει τόσο το μάθημα στο σχολείο όσο και την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και στο Μουσείο Ακρόπολης.
Οι εκπαιδευτικές μουσειοσκευές της Υπηρεσίας μας έχουν τα ακόλουθα θέματα:
- Πάμε στην Ακρόπολη
- Ένας Αρχαίος Ναός
- Η Ζωφόρος του Παρθενώνα
- Λιθοξοϊκή
- Αναστηλώνοντας τα Μνημεία της Ακρόπολης
- Το Δωδεκάθεο
- Αρχαία Ελληνική Ενδυμασία
- Αρχαία Ελληνικά Μουσικά Όργανα