Κατά την εφαρμογή των μελετών στα εργοτάξια της Ακρόπολης, αντιμετωπίζονται θεωρητικά και τεχνικά προβλήματα, για την επίλυση των οποίων εκπονούνται ερευνητικά προγράμματα είτε εσωτερικά, από το επιστημονικό προσωπικό των έργων, είτε σε συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα ή άλλους ερευνητικούς φορείς (ενδεικτικά αναφέρονται το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας, το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Πατρών, ο Δημόκριτος κ.ά.). Από τα ζητήματα που τέθηκαν στο επίκεντρο της έρευνας κατά τις επεμβάσεις στα μνημεία της Ακρόπολης, ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα ακόλουθα:

  • Η αναδιάταξη των αναστηλωμένων περιοχών των μνημείων, με βάση τα νέα στοιχεία που προέκυψαν μετά τις αποσυναρμολογήσεις.
  • Η διερεύνηση του συνδυασμού αρχαίων θραυσμάτων και η δημιουργία αρχιτεκτονικών μελών από συνανήκοντα θραύσματα.
  • Η διερεύνηση της ευστάθειας των in situ ή αναστηλωμένων περιοχών των μνημείων για στατικές και δυναμικές καταπονήσεις.
  • Η διερεύνηση της δομικής αποκατάστασης αρχιτεκτονικών μελών και η δημιουργία σχετικής υπολογιστικής μεθοδολογίας ανάλογα με την καταπόνηση των μελών.
  • Η επιλογή των κατάλληλων ανυψωτικών μηχανημάτων για την αποσυναρμολόγηση και ανασυναρμολόγηση αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων.
  • Η δημιουργία πρωτότυπων κατασκευαστικών διατάξεων για την εκτέλεση των εργασιών αναστήλωσης. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι αρπάγες ανάρτησης αρχιτεκτονικών μελών, οι τράπεζες συγκόλλησης μεγάλων μαρμάρινων μελών και οι ειδικοί παντογράφοι. Ιδιαίτερη θέση κατέχει η πρωτότυπη μηχανή λάξευσης των ραβδώσεων των κιόνων από νέο μάρμαρο.
  • Η διαχείριση και άμεση αξιοποίηση των τεκμηρίων που παράγονται κατά τη διάρκεια των έργων, μέσω μιας ειδικά σχεδιασμένης ηλεκτρονικής τράπεζας δεδομένων.

Στις πιο πρόσφατες τεχνολογικές εφαρμογές περιλαμβάνονται:

Η ηλεκτρονική παρακολούθηση των μικρομετακινήσεων και παραμορφώσεων των τειχών της Ακρόπολης. Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα αναφέρονται οι γεωφυσικές διασκοπήσεις με την μέθοδο των ηλεκτρικών τομογραφιών επί του νοτίου τείχους, η ενόργανη καταγραφή και παρακολούθηση των μικρομετακινήσεων τμήματος του νοτίου και του ανατολικού τείχους με διατάξεις οπτικών ινών και η εγκατάσταση δικτύου επιταχυνσιογράφων για την λήψη μετρήσεων και την παρακολούθηση του τείχους και του βράχου.

  • Η χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας για τη δημοσιοποίηση των επεμβάσεων και τη διάχυση της νέας επιστημονικής γνώσης που παράγεται κατά τη διάρκεια των έργων.

Η υψηλή τεχνογνωσία και η πρωτότυπη ερευνητική και επιστημονική μέθοδος που αναπτύχθηκε κατά την πολύχρονη προσπάθεια αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης, αποτελεί οδηγό για ανάλογες επεμβάσεις σε μνημεία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ανάπτυξη της έρευνας στον Τομέα Συντήρησης, για τον εντοπισμό των αιτίων και των μηχανισμών της φθοράς, αλλά και για την επιλογή των μεθόδων αντιμετώπισής τους. Τα αποτελέσματα της ερευνητικής δραστηριότητας είναι τα ακόλουθα:

  • Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το τιτάνιο για την αναστήλωση των μνημείων, σε αντικατάσταση του σιδήρου, μετά από πρόταση του καθηγητή Θ. Σκουλικίδη.
  • Αποκαλύφθηκε ο μηχανισμός της γυψοποίησης του μαρμάρου με την επίδραση του διοξειδίου του θείου της ατμόσφαιρας (συνεργασία με το εργαστήριο Φυσικοχημείας του ΕΜΠ). Πιστοποιήθηκε ότι στο στρώμα του γύψου διατηρούνται λεπτομέρειες των αγαλμάτων και του γλυπτού διακόσμου, που έχουν εξαλειφθεί από την επιφάνεια του μαρμάρου και, επομένως, το στρώμα αυτό πρέπει να διατηρείται. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε μέθοδος για τη σταθεροποίηση και αναστροφή του γύψου σε ανθρακικό ασβέστιο, που είναι το κύριο συστατικό του μαρμάρου.Αυτό επιτυγχάνεται με διάλυμα ανθρακικού καλίου.
  • Αναπτύχθηκε μέθοδος για την ενίσχυση του ασβέστη, που χρησιμοποιείται για τη στερέωση της επιφάνειας του μαρμάρου, με την προσθήκη ανθρακικού ασβεστίου ως πυρήνων κρυστάλλωσης.
  • Σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν λεπτόρρευστα υδραυλικά ενέματα, που βασίζονται στο λευκό τσιμέντο και στη θηραϊκή γη. Τα ενέματα αυτά, που έχουν την ιδιότητα να διεισδύουν σε πολύ λεπτές ρωγμές, εφαρμόστηκαν επί τόπου στους κίονες του οπισθονάου του Παρθενώνα. Έτσι πραγματοποιήθηκε η δομική αποκατάσταση των κιόνων του οπισθονάου, που ποτέ έως τώρα δεν είχαν αποσυναρμολογηθεί, με την ελάχιστη δυνατή επέμβαση και διατάραξη.
  • Αναπτύχθηκε μέθοδος καθαρισμού με χρήση λέιζερ για τη γλυπτή επιφάνεια της δυτικής ζωφόρου του Παρθενώνα. Το ΙΗΔΛ-ΙΤΕ ανέπτυξε ένα πρωτότυπο σύστημα, που έχει τη δυνατότητα να εκπέμπει μεμονωμένα ή ταυτόχρονα στην υπέρυθρη και στην υπεριώδη ακτινοβολία. Με τη δυνατότητα αυτή επιτεύχθηκε ασφαλής και άρτιος καθαρισμός της δυτικής ζωφόρου.
  • Αναπτύχθηκε νέο υλικό για την προστασία της επιφάνειας του μαρμάρου από την ατμοσφαιρική ρύπανση, που βασίζεται στους n-ημιαγωγούς και έχει εφαρμοστεί πιλοτικά. Στους n-ημιαγωγούς με την προσθήκη ανόργανων χρωστικών βασίστηκε και η τεχνική πάτινα, που εφαρμόστηκε στα νεότερα συμπληρώματα των αρχιτεκτονικών μελών στον Πρόναο και τον Οπισθόναο.
  • Το πρόβλημα της βιοδιάβρωσης βρίσκεται υπό έρευνα. Έως τώρα έχουν μελετηθεί και ταυτιστεί οι μικροοργανισμοί στα μνημεία και η μικροχλωρίδα τους. Έχουν επιλεγεί και ελεγχθεί τα κατάλληλα βιοκτόνα για το μάρμαρο και εξετάζεται εργαστηριακά η αποτελεσματικότητά τους.
  • Σε αρχικό στάδιο βρίσκεται η έρευνα για την αποτελεσματική στερέωση και προστασία των πωρολίθων. Έχουν ήδη γίνει σχετικές ορυκτολογικές αναλύσεις.

Print