Τα αναστηλωτικά έργα, που ξεκίνησαν στην Ακρόπολη το 2017, με χρηματοδότηση από το ΕΠΑνΕΚ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Καινοτομία) 2014-2020, παρά τα προβλήματα που προκλήθηκαν λόγω της πανδημίας του covid-19, θα έχουν ολοκληρωθεί, σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, έως το τέλος Ιουνίου 2023, με αρκετές από τις δράσεις να είναι ήδη ολοκληρωμένες.
Σωστικές επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν στον Παρθενώνα και τα Τείχη, ενώ εργασίες συντήρησης σε περισσότερα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου.
Οι σωστικές επεμβάσεις περιλαμβάνουν αποσυναρμολόγηση των περιοχών στις οποίες εντοπίζονται δομικά προβλήματα, απομάκρυνση ακατάλληλων υλικών (τσιμέντο και σίδερα) που είχαν τοποθετηθεί κατά τη διάρκεια προπολεμικών επεμβάσεων, δομική αποκατάσταση θραυσμένων αρχιτεκτονικών μελών στα εργαστήρια, συμπληρώσεις με νέο μάρμαρο όπου διαπιστώνεται ανάγκη, ανατοποθέτηση των αποκατεστημένων αρχαίων και νέων αρχιτεκτονικών μελών και αποκατάσταση της δομής των μνημείων σύμφωνα με το αυθεντικό κατασκευαστικό σύστημα αυτών.
Στον Παρθενώνα ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση του ορθοστάτη και του 1ου δόμου του Βόρειου τοίχου του σηκού και συνεχίζεται η αποκατάσταση του 2ου δόμου. Στον 3ο κίονα του Πρόναου ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση των ραβδώσεων στα συμπληρώματα και στους σπονδύλους από νέο μάρμαρο. Στη Δυτική πλευρά του μνημείου, ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση των οριζοντίων γείσων, των ορθοστατών του τυμπάνου και των λίθων του αντιθηματικού τοίχου. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες ανατοποθέτησης καταβιβασθέντων αρχιτεκτονικών μελών του τυμπάνου και του αντιθηματικού τοίχου. Για τις ανάγκες του έργου έγινε προμήθεια 60κ.μ. μαρμάρου, διαμορφωμένου σε όγκους κατάλληλων διαστάσεων (ΥΠΟΕΡΓΟ 2).
Στα Περιμετρικά Τείχη ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση της περιοχής B17(027.500m – 035.000m) του βορείου τείχους, η στερέωση και ανάδειξη αναλημμάτων στη μυκηναϊκή κλίμακα και η καταγραφή με συστήματα ενόργανης παρακολούθησης (δίκτυο επιταχυνσιογράφων και οπτικών ινών).
Εργασίες Συντήρησης ολοκληρώθηκαν στο Δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, στο Βόρειο τοίχο του σηκού, σε ένα κίονα του Προνάου και σε κίονες του Οπισθονάου. Στο Βόρειο τείχος, στην περιοχή του ΒΔ κτηρίου (Βόρεια εξωτερική όψη) και στην περιοχή Β14 (εσωτερική). Στα Προπύλαια ολοκληρώθηκαν εργασίες συντήρησης στην κιονοστοιχία και τον θριγκό της Βόρειας Πτέρυγας και είναι σε εξέλιξη εργασίες στο θυραίο τοίχο αυτής. Σε εξέλιξη επίσης είναι εργασίες συντήρησης στο βάθρο του μνημείου του Αγρίππα.
Ως προς την διαχείριση διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών ολοκληρώθηκαν η καταλογογράφηση επιλεγμένων αρχιτεκτονικών μελών προς φύλαξη – ανάδειξη στο Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης, η τεκμηρίωση και διαχείριση 400 διασπάρτων αρχιτεκτονικών μελών από την περιοχή της Χαλκοθήκης, η ταύτιση- καταγραφή 50 αρχιτεκτονικών μελών από τον Αρχαίο Ναό και αποκαταστάθηκαν δομικά 25 αρχιτεκτονικά μέλη μεγάλων διαστάσεων.
Πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακές αναλύσεις για τον χαρακτηρισμό των αυθεντικών υλικών και των προϊόντων φθοράς καθώς και για τη διερεύνηση κατάλληλων υλικών και επεμβάσεων συντήρησης στο μάρμαρο και στον πωρόλιθο.
Όλες οι εργασίες που πραγματοποιούνται τεκμηριώνονται συστηματικά. Συνεχίζεται η καταχώρηση τεκμηρίων των επεμβάσεων σε βάση δεδομένων, η κινηματογράφηση των έργων, ψηφιοποιήθηκε συμβατικό αρχειακό υλικό, σχεδιάστηκε και είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο η εφαρμογή «Ένας Αρχαίος Ναός», εκδόθηκαν εκπαιδευτικά έντυπα με θέμα την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και φυλλάδια για μαθητές κι εκπαιδευτικούς. Παρήχθη τρισδιάστατο ψηφιακό μοντέλο της βόρειας πτέρυγας των Προπυλαίων και είναι σε εξέλιξη οι φωτογραμμετρικές αποτυπώσεις στις περιοχές του Παρθενώνα στις οποίες γίνονται επεμβάσεις (ΥΠΟΕΡΓΟ 8). Νέες ενημερωτικές πινακίδες τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία του αρχαιολογικού χώρου.
Οφέλη που προκύπτουν από το έργο. Βασικός στόχος του προγράμματος ήταν η προστασία των μνημείων της Ακρόπολης, που από το 1987 είναι ενταγμένα στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αλλά και από άστοχες επεμβάσεις συντήρησης, που έγιναν στο παρελθόν με ακατάλληλα υλικά. Η αποκατάσταση των προβλημάτων των μνημείων καθώς επίσης ο σχεδιασμός και η παροχή στο κοινό πλήθους εφαρμογών ενημέρωσης και εκπαίδευσης, σχετικών με τις εφαρμοζόμενες επεμβάσεις, συμβάλλει στην καλύτερη πρόσληψη των αξιών που αντιπροσωπεύουν τα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας, ως σύμβολα του δυτικού πολιτισμού.
Η αποκατάσταση των μνημείων στην Ακρόπολη πραγματοποιείται βάσει συγκεκριμένης μεθοδολογίας, που διαμορφώθηκε για την συγκεκριμένη περίπτωση και αποτελεί πλέον πρότυπο για την αναστήλωση και άλλων μνημείων της κλασικής αρχαίας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα και στο μεσογειακό χώρο γενικότερα.
Κύρια χαρακτηριστικά του έργου είναι:
- Η σταθερή και συνεχής σχέση των έργων με την έρευνα. Πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων εκπονούνται από το επιστημονικό προσωπικό της Υπηρεσίας, είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα ή άλλους ερευνητικούς φορείς της χώρας μας, προκειμένου να επιλυθούν τα θεωρητικά και τεχνικά προβλήματα που παρουσιάζονται κατά τις επεμβάσεις.
- Η συστηματική εφαρμογή των δυνατοτήτων που δίνει η σύγχρονη τεχνολογία.
- Ο προγραμματισμός των έργων και η σύνταξη των σχετικών μελετών από το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό της Υ.Σ.Μ.Α., καθώς και η εκτέλεσή τους από το εξαιρετικά έμπειρο προσωπικό εφαρμογής, υπό την επίβλεψη του επιστημονικού προσωπικού, που εξασφαλίζει την υψηλότερη δυνατή ποιότητα των έργων και την καλύτερη χρονικά απόδοσή τους.
- Η δημιουργία, στο πλαίσιο των έργων, προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης και εμπειρίας στο αντικείμενο των αναστηλωτικών επεμβάσεων σε κλασικά μνημεία, στοιχεία που είναι χρήσιμα στην εκτέλεση αναστηλωτικών επεμβάσεων σε όλα μνημεία της χώρας μας.
- Η ανάπτυξη ειδικής τεχνογνωσίας για την επιτάχυνση της εκτέλεσής τους.
Επίσης ο εξοπλισμός των εργοταξίων διαθέτει υψηλό βαθμό πρωτοτυπίας και εξειδίκευσης συνδυάζοντας τη σύγχρονη τεχνολογία με τα αρχαία παραδοσιακά εργαλεία οικοδομικής και λιθοξοϊκής.
Η υλοποίηση επεμβάσεων αναστήλωσης και συντήρησης, με υλικά και μεθόδους συμβατές με τη φύση του μνημείου, αποτελεί άμεση προτεραιότητα για την εξασφάλιση της διατήρησης και προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η μεθοδολογία που εφαρμόζεται στις επεμβάσεις στα μνημεία της Ακρόπολης, με κύρια χαρακτηριστικά τη διατήρηση του δομικού συστήματος των μνημείων και τη χρήση υλικών συμβατών με τα αυθεντικά, δεν εξασφαλίζει μόνο την προστασία και τη διατήρησή τους αλλά επιπλέον μειώνει το ενεργειακό αποτύπωμα έναντι ενεργειών του παρελθόντος, ικανοποιώντας έτσι τις σύγχρονες αντιλήψεις για την υιοθέτηση δράσεων προώθησης της πράσινης μετάβασης και της εξασφάλισης μέτρων για την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η καλή πρακτική, που βασίζεται στις αρχές και τη μεθοδολογία που εφαρμόζεται στην αναστήλωση των μνημείων της Ακρόπολης, έχει βραβευτεί τρεις φορές από την EUROPA NOSTRA.
Οι περισσότερες από τις δράσεις προβολής του έργου διατίθενται μέσω διαδικτύου από τον ιστότοπο της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης: https://www.ysma.gr/
Στους παρακάτω συνδέσμους διατίθεται υλικό σχετικό με το έργο στην Ακρόπολη:
Ταινίες:
Έργα αναστήλωσης στα μνημεία της Ακρόπολης 2017-2021 (υπότιτλοι στην αγγλική)
Επεμβάσεις στην Ακρόπολη. Το Αρχείο (υπότιτλοι στην αγγλική)
Εκπαιδευτική εφαρμογή & Εκπαιδευτικά έντυπα:
‘Ενας αρχαίος ναός (ελληνικά & αγγλικά)
Χάρτης εξερεύνησης της Ακρόπολης για παιδιά (ελληνικά & αγγλικά)
Διαδικτυακή δράση προβολής:
